Analiza stanu bhp to ocena stanu bezpieczeństwa w firmie. Polega na porównaniu stanu obecnego z obowiązującymi przepisami, wskazaniem nieprawidłowości lub niezgodności, może stanowić również ocenę realizowania zadań służby bhp.
Kto ma obowiązek sporządzenia analizy bhp i jakie grożą konsekwencje za jej brak
Obowiązek sporządzenia okresowej analizy stanu bhp wynika z § 2 ust. 1 pkt. 3 rozporządzenia Rady Ministrów z 2 września 1997 r. w sprawie służby bezpieczeństwa
higieny pracy. Przepis mówi, że do zakresu działania służby bhp należy sporządzanie
i przedstawianie pracodawcy co najmniej raz w roku okresowych analiz stanu bezpieczeństwa i higieny pracy, które zawierają propozycje przedsięwzięć technicznych
i organizacyjnych mających na celu zapobieganie zagrożeniom życia i zdrowia pracowników oraz poprawę warunków pracy.
Przywołana wyżej regulacja nakłada obowiązek sporządzania i przedstawia okresowej analizy na służbę bhp, ale również na:
• pracownika, który wykonuje zadania tej służby, zatrudnionego przy innej pracy,
• specjalistę spoza zakładu pracy, któremu zlecono wykonywanie zadań służby bhp.
Obowiązek ten dotyczy również pracodawcy – w sytuacji gdy pracodawca wykonuje sam zadania służby bhp.
W przypadku gdy analiza jest prowadzona w sposób mało rzetelny lub nie ma jej wcale, pierwszy powinien zareagować pracodawca i przypomnieć pracownikowi służby bhp o jego obowiązku. A czego możemy się spodziewać w przypadku kontroli Państwowej Inspekcji Pracy? W sytuacji gdy w ocenie inspektora pracy analiza stanu bhp ma charakter pobieżny, może ona zostać zakwestionowana i opisana jako nieprawidłowość w treści protokołu
z kontroli PIP. W sytuacji gdy analiza stanu bhp nie została sporządzona z minimalną częstotliwością wynikającą z przepisów (lub gdy nie ma jej wcale) – zapewne otrzymamy nakaz jej przeprowadzenia.
Co powinna zawierać analiza bhp i jakie daje korzyści
Celem analizy jest przede wszystkim ustalenie, czy w danym okresie zostały zrealizowane wszystkie przewidziane prawem obowiązki, jakie trudności i problemy związane
z bezpieczeństwem pojawiły się w tym czasie i w efekcie jakie wyzwania stoją przed pracodawcą w zakresie poprawy stanu bezpieczeństwa. Prawidłowo przeprowadzona analiza powinna obejmować faktyczny opis stanu bhp w zakładzie oraz zawierać elementy, które umożliwią pracodawcy precyzyjne ustalenie sposobów zapewnienia pracownikom bezpiecznych i higienicznych warunków pracy. Pomoże również w oszacowaniu kosztów, jakie pracodawca będzie musiał ponieść w związku z planowanymi działaniami.
Co powinna zawierać analiza stanu bhp
Przepisy nie wskazują, jak ma być przeprowadzona analiza stanu bhp w zakładzie i jakiego zakresu tematycznego ma dotyczyć. To pracownik służby bhp wybiera zagadnienia, dzięki którym identyfikuje poziom bezpieczeństwa w zakładzie, i powinien je przeanalizować. Przy wyborze tematyki w analizie stanu bhp musimy uwzględnić rodzaj działalności i branży,
w której funkcjonuje zakład, jak również potrzeby i wymagania pracowników w odniesieniu do organizacji ich stanowisk pracy.
W przypadku braku szczegółowych uregulowań można przyjąć, że ocena stanu bezpieczeństwa może opierać się na wszelkich materiałach i spostrzeżeniach, a w szczególności na:
• protokołach kontroli warunków pracy udostępnianych przez zewnętrzne instytucje kontroli,
• dokumentacji powypadkowej,
• dokumentacji pomiarów czynników szkodliwych dla zdrowia,
• informacji uzyskanych w wyniku bieżących przeglądów lub audytów bhp.
Wśród analizowanych zagadnień powinny znaleźć się informacje dotyczące:
- wykorzystywanych pomieszczeń pracy (warunki techniczne, instalacje),
- wszystkich przeprowadzonych kontroli z zakresu bhp i ich wyników, wraz
z ustalonymi sposobami usunięcia stwierdzonych niezgodności (dotyczy to zewnętrznych organów kontrolnych, jak PIP, PPIS, PSP czy UDT, oraz wewnętrznych, jak służba bhp, medycyna pracy, SIP czy kontrole kierownictwa), - spełnienia przez pracodawcę ustawowych wymogów związanych z dopuszczeniem pracowników do pracy (liczba osób przeszkolonych w zakresie bhp
z wyszczególnieniem rodzajów szkoleń, liczba osób objętych profilaktyczną opieką zdrowotną – z podziałem na rodzaje przeprowadzonych badań, liczba osób posiadających uprawnienia zawodowe itp.), - aktualizacji analizy i oceny ryzyka zawodowego – w tym liczby zapoznanych z nimi pracowników,
- zapisów potwierdzających bezpieczeństwo używanych maszyn i urządzeń (maszyny
z deklaracjami zgodności, maszyny spełniające wymogi minimalne, maszyny podlegające wymogom ATEX itp.), - zastosowanych środków ochrony zbiorowej i indywidualnej oraz odzieży i obuwia roboczego, w tym sposobu udostępniania ich pracownikom,
- zasad ruchu i składowania na terenie zakładu pracy wraz z opisem sposobów transportu i składowania,
- zidentyfikowanych na terenie zakładu niebezpiecznych substancji i mieszanin chemicznych oraz miejsca, w którym udostępnione są karty charakterystyk tych substancji i mieszanin,
- zidentyfikowanych zagrożeń związanych ze szkodliwymi czynnikami biologicznymi,
- przeprowadzonych pomiarów czynników środowiska pracy szkodliwych i uciążliwych oraz zmierzonych krotności NDN lub NDS, a także sposobu przekazania pracownikom informacji o wynikach pomiarów,
- sposobu realizacji ochrony pracy kobiet i młodocianych, w tym wykazu prac wzbronionych,
- konsultacji społecznych związanych z zagadnieniami bhp (np. dobór odzieży roboczej) prowadzonych z pracodawcą poprzez komisję bhp, związki zawodowe lub w inny sposób ustalony w zakładzie oraz wdrożonych inicjatyw pracowniczych – jeżeli miały miejsce,
- wypadków przy pracy i stwierdzonych przypadków chorób zawodowych (liczba
w roku minionym, ciężkość, opis lub zestawienie okoliczności i przyczyn, kosztów itp.), - sposobu realizacji zagadnień wynikających z zapisów ustawy o ochronie ppoż. (sposób nadzoru nad podręcznymi środkami gaśniczymi, dodatkowe szkolenia dla pracowników itp.),
- aspektów środowiskowych wynikających z prowadzonej działalności (emisje do środowiska – w tym hałas na granicy posesji, gospodarka odpadami, zagadnienia wynikające z prawa wodnego – jeśli dotyczą itp.).
Jakie mamy korzyści z rzetelnej analizy BHP
Analiza ta powinna służyć wyciągnięciu wniosków dotyczących poprawy bezpieczeństwa oraz podjęciu działań w tym zakresie. Powinna również zawierać porównanie analizowanych zagadnień do stanu z lat ubiegłych, pokazywać trendy i tendencje, a przede wszystkim wychwytywać i nazywać wszelkie niezgodności. Solidna analiza jest narzędziem
do monitorowania i dalszych działań.